Open Finance is het idee dat consumenten hun financiële data (van banken, maar ook van andere dienstverleners) ter beschikking stellen aan derde partijen. Door financiële data te combineren, krijgen die partijen beter inzicht in de financiële situatie van hun klanten. Daardoor kunnen zij nieuwe diensten aanbieden, zoals persoonlijker financieel advies en producten die beter zijn toegesneden op de risico’s van de individuele consument.
Emanuel van Praag is hoogleraar Financiële Technologie en Recht aan de Erasmus Universiteit en advocaat bij Kennedy Van der Laan. Tijdens Hyarchis Connect 2022 zal hij ingaan op de spelregels rondom het delen van privacygevoelige data. Volgens van Praag draait het bij Open Finance om drie dingen: dataportabiliteit, machine readability en hergebruik van datasets.
Dataportabiliteit, machine readability & hergebruik van datasets
Dataportabiliteit is het idee dat bijvoorbeeld een bank betalingsgegevens van een consument overdraagt aan een andere partij. In de wet PSD2, die in 2019 van kracht is geworden, is bepaald dat banken verplicht zijn om derde partijen toegang te geven tot de betaalrekening van een consument als die daar toestemming voor geeft. Van Praag: “Dit recht op dataportabiliteit bestond ook al in andere regelgeving zoals de AVG, maar de uitvoering ervan was nog niet goed geregeld. In de AVG waren zaken rondom het uitwisselen van gegevens nog slechts heel algemeen vastgelegd. PSD2 breidt dit uit naar meer data en geeft gedetailleerde regels, waardoor het echt gaat werken.”
Machine readability gaat erover dat een financiële instelling de gegevens zodanig aanlevert, dat die derde partij er iets mee kan. Met een knipoog: “Je kan als bank de betaalgegevens wel in een pdf aanleveren, maar daar kan die andere partij niet zoveel mee.”
Hergebruik van datasets draait om het idee dat bedrijven geanonimiseerde datasets kunnen gebruiken om trends te vinden. Hoe verandert bijvoorbeeld het leen- en betaalgedrag van consumenten bij verschillende economische groeicurves? Van Praag: “Partijen willen die data alleen beschikbaar stellen als ze daar een vergoeding voor krijgen. Logisch ook: het is hun data, en ze hebben er jaren over gedaan om die te verzamelen.” Voor met name overheidsdata is echter al bepaald dat iedereen die moet kunnen inzien.
Voordelen en gevaren
De voordelen van Open Finance zijn legio. Neem bijvoorbeeld hypotheken. “Wat als de adviseur dieper in het betaalgedrag van de consument kon kijken en ziet dat die regelmatig naar het casino gaat? Dan is een hogere hypotheek ineens niet zo’n goed idee meer, al zou het volgens de normen wel gewoon mogen.” Voor verzekeringen geldt iets vergelijkbaars: met een kastje in hun auto kunnen mensen hun rijgedrag laten analyseren, en als ze netjes rijden betalen ze een lagere premie.
Het gesprek komt al snel op de privacyaspecten van Open Finance. “Er moet wel een goede reden zijn dat je data deelt,” zegt Van Praag, die vervolgens een prikkelende vraag stelt: “Wordt privacy iets voor de rijken? Bedrijven betalen mensen voor hun gegevens. Als je rijk bent, kan je besluiten dat je dat geld niet nodig hebt.”
Het is een vraag waar Van Praag niet direct antwoord op wil geven, omdat dit uiteindelijk afhangt van iemands maatschappijvisie. Van Praag wil de zijne niet opdringen. Als hoogleraar en advocaat is zijn rol om te onderzoeken hoe de spelregels zich op dit punt gaan ontwikkelen en de juiste vragen te stellen. Over die spelregels en vragen zal zijn keynote tijdens Hyarchis Connect gaan.
Open Finance kun je heel letterlijk vertalen naar een Open financieel systeem. Consumenten stellen hun financiële data, van banken en andere dienstverleners, ter beschikking aan derden. Door deze data te combineren krijgen partijen meer inzicht in de financiële situatie van klanten. Hierdoor kunnen ze passende nieuwe diensten aanbieden, zoals persoonlijker financieel advies en maatwerk op het gebied van financiële planning. Tijdens Hyarchis Connect 2022 zal Professor Emanuel van Praag ingaan op de spelregels rondom het delen van privacygevoelige data.
De drie pijlers van Open Finance
Volgens Van Praag draait het bij Open Finance om drie dingen: dataportabiliteit, machine readability en recycling van data.
Dataportabiliteit
Dataportabiliteit is van toepassing, wanneer bijvoorbeeld een bank de betalingsgegevens van de consument overdraagt aan een andere partij. In de wet PSD2, die in 2019 van kracht is geworden, is bepaald dat banken verplicht zijn om derde partijen toegang te geven tot de betaalrekening van een consument, als die daar toestemming voor geeft. Van Praag: “Het recht bestaat wel, maar de uitvoering ervan is nog niet goed geregeld. PSD2 sluit bijvoorbeeld nog niet goed aan op de AVG, waar zaken rondom het uitwisselen van gegevens nog slechts heel algemeen zijn vastgelegd.”
Machine readability
Machine readability gaat erover dat een financiële instelling de gegevens zodanig aanlevert, dat die derde partij er iets mee kan. Met een knipoog zegt van Praag: “Je kan als bank de betaalgegevens wel in een pdf aanleveren, maar daar kan die andere partij niet zoveel mee.”
Recycling van data
Recycling van data draait om het idee dat bedrijven geanonimiseerde datasets kunnen gebruiken om trends te vinden. Hoe verandert bijvoorbeeld het leen- en betaalgedrag van consumenten bij verschillende economische groei? Van Praag: “Partijen willen die data alleen beschikbaar stellen als ze daar een vergoeding voor krijgen. Logisch ook: het is hun data en ze hebben er jaren over gedaan om die te verzamelen.”
Voordelen en gevaren van Open Finance
Open Finance heeft legio voordelen, neem bijvoorbeeld hypotheken: “Wat als de adviseur dieper in het betaalgedrag van de consument kon kijken en ziet dat die regelmatig naar het casino gaat? Dan is een hogere hypotheek ineens niet zo’n goed idee meer, al zou het volgens de normen wel gewoon mogen.” Voor verzekeringen geldt iets vergelijkbaars: met een kastje in hun auto kunnen mensen hun rijgedrag laten analyseren en als ze netjes rijden betalen ze een lagere premie.
Het gesprek komt al snel op de privacyaspecten van Open Finance. “Er moet wel een goede reden zijn dat je data deelt,” zegt Van Praag, die vervolgens een prikkelende vraag stelt: “Wordt privacy iets voor de rijken? Bedrijven betalen mensen voor hun gegevens. Als je rijk bent kan je besluiten dat je dat geld niet nodig hebt.”
Het is een vraag waar Van Praag niet direct antwoord op wil geven. Zijn specialisme ligt meer in het onderzoeken van de ontwikkeling van de spelregels op dit vlak. Over die spelregels zal zijn keynote tijdens Hyarchis Connect gaan.
Wil jij niets missen van dit interessante topic? Meld je nu gratis aan voor Hyarchis Connect 2022.