Banken en toezichthouders moeten een betere feedback loop ontwikkelen in de bestrijding van financiële criminaliteit. Daarvoor pleitte: Helène Erftemeijer van de Nederlandse Vereniging van Banken tijdens ons seminar Compliance in Action. “Vertel ons waarmee je aan de slag gaat,” riep zij toezichthouders op, “dan helpen we je daarmee.” Dat voorkomt onder meer dat banken tijd verspillen met meldingen waar niks mee wordt gedaan.
Het seminar Compliance in Action organiseerde Hyarchis samen met Partner in Compliance. Centraal stonden ontwikkelingen die de toekomst van KYC en antiwitwassen in de financiële sector de komende jaren gaan vormgeven.
Een interessante invalshoek kwam van Tom Loonen, hoogleraar financieel recht en integriteit aan de VU. Hij wil dat financiële instellingen de klant actiever gaan betrekken in het proces van witwasbestrijding. Waarom maken banken de klant niet partner in het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering? Bijvoorbeeld door dat proces voor de klant – hou je vast – leuk te maken door middel van gamification, het gebruiken van spelelementen in bijvoorbeeld een zakelijke omgeving om spelenderwijs gedrag te veranderen. “Uiteindelijk ontvangen klanten jaarlijks een beloning (in de vorm van korting of een hogere rente) voor hun loyaliteit en coöperatieve houding.”
“Vertel ons wat je prioriteiten zijn”
95% van alle alerts die banken melden, zijn false positives. Maar volgens Helène Erftemeijer, sectorcoördinator AML/CFT bij de Nederlandse Vereniging van Banken, is het allemaal nog veel erger. Bij de helft van alle ‘goede’ alerts die banken melden, is de persoon of het bedrijf al in beeld bij de opsporingsinstanties. Financial Intelligence Unit Nederland kan niet alle meldingen oppakken die ze binnenkrijgen, dus zelfs als een bank een melding doet waar echt iets aan de hand is, is er nog een kans dat die blijft liggen. Erftemeijer: “Ik zou daar veel meer over willen weten. Vertel ons wat de prioriteiten zijn. Dan helpen we je daarmee. Wees gericht, dat maakt het proces efficiënter. Dan hoeven wij niet meer alles over iedereen te achterhalen.”
“AI discrimineert per definitie”
Als je over de toekomst van KYC praat, kan je niet om kunstmatige intelligentie (AI) heen. Is AI een vloek of een zegen voor de compliancemedewerker, vroeg dagvoorzitter Frank Basjes de aanwezigen. Een zegen, was het overtuigende antwoord. Dat was goed nieuws voor Dasha Simons en Nick Pijnacker Hordijk van IBM vertelden over de nieuwe generatie generatieve AI-toepassingen. Die kennen we bijvoorbeeld van ChatGPT. Iedereen die dat wel eens heeft gebruikt, weet dat je er mooie dingen mee kan doen, maar dat ChatGPT ook spectaculair de mist in kan gaan.
Wat hen bracht op de risico’s van AI, en die zijn er nogal. “AI discrimineert per definitie,” zei Simons. “De vraag is: wat vinden we acceptabel en wat niet.” Een AI systeem kan allerlei mooie dingen doen, maar het begrijpt zelf niet echt hoe de dingen werken. Dat legt bijvoorbeeld een grote last op de gegevens die je in een systeem invoert. Die kunnen onbewust gekleurd zijn, of zelfs bewust verkeerd worden ingevoerd, een praktijk die ‘data poisoning’ is gaan heten.
De belofte van generatieve AI is dat het op termijn zelf afwegingen kan maken en beslissingen kan nemen. Volgens IBM is dat in 2030 al zo ver. En dan is de rol van de poortwachter onherkenbaar veranderd, om nog maar te zwijgen van de maatschappij als geheel. Hoe houd je als organisatie de grip op wat jouw AI-modellen doen? Met welke data werk je? Hoe houd je controle over de kwaliteit? Het leidde tot volop discussie.
“Niemand wil meer accountant worden”
Puttend uit zijn ervaringen in de accountancysector stelde Ewout Brouwers, ceo van PIA Group, dat consolidatie onvermijdelijk is om de noodzakelijke investeringen te doen in AI en andere ontwikkelingen: “Zelfs een kantoor van vijftig man doet niet AI, want die hebben daar de investeringskracht niet voor. Maar ik denk dat de noodzaak om te veranderen nu steeds groter wordt. Niemand wil ook meer accountant worden. Dus we moeten meer werk doen met minder mensen en dat kan alleen door krachten te bundelen. Daardoor ontstaat een ander landschap, waar kantoren een beter product aan kunnen bieden voor de helft van de prijs. En met een beter product komt ook een betere klantbeleving en daarmee een betere compliance.”
